متن سوال

با سلام و احترام
خواهشمندم بفرمایید آیا قرارداد مشارکت در ساخت را می‌توان در قالب یکی از انواع قراردادهای BOT ،Product Sharing یا Buy-Back طبقه‌بندی کرد؟
در صورت مثبت بودن پاسخ، این نوع قرارداد از نظر ماهیت به کدام‌یک از قالب‌های مذکور نزدیک‌تر است؟

پاسخ سوال

سلام و احترام
به‌طور کلی قرارداد مشارکت در ساخت را نمی‌توان به‌صورت کامل در قالب هیچ‌یک از مدل‌های BOT ،Buy-Back یا Product Sharing Contract (PSC) قرار داد؛ بااین‌حال از منظر منطق اقتصادی و ریسک سرمایه‌گذاری، این نوع قرارداد تا حدی به مدل BOT شباهت دارد، هرچند در نحوه‌ی مالکیت دارایی و بازگشت سرمایه تفاوت‌های قابل‌توجهی وجود دارد.
برای توضیح بیشتر:
در قرارداد BOT، پیمانکار یا سرمایه‌گذار مسئول تأمین مالی، طراحی، ساخت و بهره‌برداری از پروژه است و پس از پایان دوره بهره‌برداری، دارایی را به کارفرما واگذار می‌کند؛ به‌عبارتی، مالکیت موقت دارایی در اختیار اوست (در این مقاله به استفاده از روش BOT (ساخت، بهره برداری و واگذاری) برای تامین مالی پروژه پرداخته شده است).
در قرارداد Buy-Back که عمدتا در صنعت نفت و گاز ایران به‌کار می‌رود، پیمانکار تأمین مالی، طراحی و اجرای پروژه را برعهده دارد، اما مالکیتی نسبت به دارایی نداشته و ریسک بهره‌برداری نیز متوجه او نیست.
در قرارداد PSC نیز هرچند ریسک تولید و بهره‌برداری برعهده پیمانکار است، اما مالکیت کل تولید در نهایت به دولت بازمی‌گردد.

اما در قرارداد مشارکت در ساخت، یکی از طرفین زمین را تأمین می‌کند و طرف دیگر هزینه‌های ساخت را می‌پردازد؛ سپس هر دو طرف براساس سهم توافق‌شده در سود و زیان پروژه شریک می‌شوند.
در واقع، در این نوع قرارداد، هر دو طرف به‌صورت واقعی در پروژه سهیم هستند. این در حالی است که در مدل BOT مالکیت موقت است و در دو مدل دیگر اساساً مالکیتی برای پیمانکار وجود ندارد. افزون بر این، مدل درآمدی، سطح ریسک بازار و نحوه بازگشت سرمایه در این قراردادها نیز با یکدیگر متفاوت است.


“ بزرگترین و تخصصی‌ترین رویداد مدیریت ساخت کشور ” جزئیات رویداد