آیا دفتر فنی و مدیریت پروژه دو مسیر شغلی مجزا هستند؟ ارتباط این دو با مدیریت ساخت چیست؟
پاسخ سوالاگرچه دفتر فنی و مدیریت پروژه دو مسیر شغلی متفاوت هستند، اما مرز مشخص و اشتراکات کاربردی زیادی با یکدیگر دارند. هر دو نقش مکمل در پیشبرد پروژه ایفا میکنند و بدون هماهنگی آنها، دستیابی به اهداف پروژه دشوار خواهد بود.
در واقع، دفتر فنی بیشتر درگیر عملیات اجرایی و فنی است؛ از تهیه نقشهها و مدارک مهندسی گرفته تا مترهوبرآورد، رسیدگی به صورتوضعیتها و تعامل نزدیک با کارگاه. این مسیر نیازمند تسلط بر مفاهیم فنی، آییننامهها، نرمافزارهای مهندسی و شناخت دقیق فرآیندهای اجرایی پروژه است.
در مقابل، مدیریت پروژه با رویکردی کلانتر به هدایت و پایش پروژه میپردازد. برنامهریزی، کنترل زمان، هزینه، کیفیت، محدوده، منابع انسانی و ریسک، در مرکز توجه مدیر پروژه قرار دارد. این نقش نیازمند مهارتهای مدیریتی، تحلیلی، ارتباطی و درک عمیق از چرخه عمر پروژه است.
با این حال، تصویر کاملتری زمانی شکل میگیرد که جایگاه مدیریت ساخت (Construction Management) نیز در نظر گرفته شود؛ حوزهای که گاهی در ایران با عنوان مدیریت طرح شناخته میشود. مدیریت ساخت، نقش راهبردیتری نسبت به مدیریت پروژه دارد و پروژه را از آغاز تا پایان، شامل طراحی، تأمین منابع، اجرا و تحویل، بهصورت یکپارچه هدایت میکند.
در عمل، مسیر رشد حرفهای در این حوزهها میتواند به این شکل ترسیم شود:
1. شروع از دفتر فنی: تسلط بر جزئیات اجرایی، مستندسازی و فرایندهای فنی
2. پیشرفت به مدیریت پروژه: تمرکز بر کنترل ابعاد اصلی پروژه و هدایت تیمها
3. ورود به مدیریت ساخت: راهبری کلان پروژه در تمام فازها، با دید سیستمی و استراتژیک
در ساختار پروژه، بهویژه در شرکتهای پیمانکاری، معمولاً دفتر فنی زیرمجموعهای از تیم مدیریت پروژه محسوب میشود. در عین حال، مدیر پروژه نیز تحت راهبری مدیر ساخت یا مدیر طرح قرار دارد که مسئول هماهنگی کلان بین ذینفعان، کنترل استراتژیک پروژه و تضمین تحقق اهداف نهایی پروژه است.
متأسفانه، در کشور ما این تفکیک ساختاری و مسیرهای رشد حرفهای بهدرستی تبیین نشدهاند و گاهی تصور میشود که صرفاً با سابقه در دفتر فنی، میتوان به نقش مدیر پروژه یا حتی مدیر ساخت رسید. در حالیکه هرکدام از این نقشها نیازمند آموزش تخصصی، تجربه هدفمند و نگاه سیستممحور متناسب با سطح تصمیمگیری خود هستند.
برای شناخت اصولیتر نسبت به این حوزه حتماً نقشه راه دفتر فنی (PEO) را مطالعه کنید.
دورههای مرتبط
مدیریت ساخت در طول چرخه حیات پروژه (پروژههای ساختمانی، زیرساختی...
مدیریت ساخت در طول چرخه حیات پروژه (پروژههای ساختمانی، زیرساختی و صنعتی)
ساختار دفتر فنی و فرایند پیادهسازی آن
ساختار دفتر فنی و فرایند پیادهسازی آن
متره و برآورد براساس فهرستبهای ابنیه و نرمافزار مربوطه
متره و برآورد براساس فهرستبهای ابنیه و نرمافزار مربوطه
روش اجرا و تحویل پروژه، اصول قراردادها و ارائه پیشنهاد قیمت
